Qytetarët e Kosovës rrisin kërkesat për kredi, më së shumti për konsum e shtëpi

Qytetarët e Kosovës kanë rritur kërkesat për të marr kredi për blerjen e shtëpive dhe kreditë që janë shfrytëzuar për konsum.

Kështu thuhet në raportin “Anketa e kreditimit bankar, numër 16“, të prezantuar nga Banka Qendrore e Kosovës (BQK), duke shtuar se bankat komerciale në tremujorin e dytë të 2023-së kanë rritur normën e aprovimit të kredive për ekonomitë familjare.

“Pesë banka, prej tyre tre me rëndësi sistemike, raportuan për rritje të kërkesës për kreditë për blerjen e shtëpive, ndërsa gjashtë banka, prej tyre tre me rëndësi sistemike, deklaruan rritje të kërkesës për kreditë konsumuese”, thuhet në anketë.

Sipas BQK-së, kjo rritje është ndikuar pozitivisht nga perspektiva e favorshme e tregut të patundshmërive.

“Faktorët që ndikuan pozitivisht dinamikat në kërkesën për kredi ishin nevoja për financimin e shpenzimeve të konsumit (indeks pozitiv 0.34) dhe në një nivel më të ulët pozitivisht ndikoi edhe perspektiva e tregut të patundshmërive (indeks pozitiv 0.19)”, thotë BQK.

Anketa thekson se në tremujorin e ardhshëm, cilësia e portfolios kreditore e ekonomive familjare do të përkeqësohet.

“Gjatë tremujorit të tretë 2023, bankat presin që cilësia e portfolios kreditore e ekonomive familjare të përkeqësohet tutje, bazuar në vlerën pozitive të indeksit. Saktësisht, pritjet e bankave për raportin e kredive jo-performuese rezultuan në indeks pozitiv 0.17, deklaruar nga tri banka, ku dy nga to janë banka me peshë të lartë në kreditim dhe me rëndësi sistemike”, vijon raporti.

Bankat gjithashtu kanë raportuar rritje të qasjes në financim për këtë tremujor.

“Bankat raportuan rritje të qasjes në financim gjatë tremujorit të dytë të vitit 2023. Rezultati i agreguar i përgjigjeve të bankave u bazua në përgjigjet e shtatë bankave (prej tyre katër banka me rëndësi sistemike) të cilat deklaruan rritje të financimit, përderisa dy nga bankat deklaruan rënie të financimit (një nga bankat kishte rëndësi sistemike). Për tremujorin e ardhshëm, në përgjithësi bankat presin rritje të gjithsej qasjes në financim deri në një masë më të lartë se sa ai i tremujorit aktual me indeks pozitiv prej 0.45”, thekson anketa.

Ndryshimet në standardet kreditore të aplikuara për ekonomitë familjare dhe faktorët që kontribuuan | Burimi: BQK
Për sa i përket financimit kreditor për bizneset, institucioni më i lartë financiar në vend thotë se kërkesa për kredi shënoi rritje në nivel më të ulët se sa në tremujori i parë 2023.

“Gjatë tremujorit të dytë të vitit 2023, kërkesa për kredi nga ana e ndërmarrjeve shënoi rritje në nivel më të ulët se sa në tremujorin e parë 2023. Saktësisht, përgjigjet gjeneruan indeks pozitiv prej 0.31 e shprehur nga gjashtë nga gjithsej dhjetë banka pjesëmarrëse në anketë. Gjithashtu, kërkesa për kredi rezultoi të jetë më e lartë krahasuar me pritjet e bankave për TM2 2023 të shprehura në anketën e kaluar”, pohon BQK-ja, raporton Telegrafi.

Tutje thuhet se bankat komerciale nuk presin lëvizje të rëndësishme në kërkesën për kredi nga bizneset gjatë tremujorit të ardhshëm.

“Ky rezultat u ndikua nga përgjigjet e shtatë bankave, ku prej tyre tre banka (dy me rëndësi sistemike) deklaruan rënie të kërkesës për kredi në përgjithësi dhe katër banka tjera (një me rëndësi sistemike) që deklaruan rritje të kërkesës për kredi nga ndërmarrjet. Kërkesa për financim të investimet fikse pritet të shënoi rënie gjatë tremujorit të tretë 2023 dhe kërkesa për financim të inventarëve dhe kapitalit punues pritet të mbetet e pandryshuar. Njëkohësisht, cilësia e aplikacioneve të pranuara për kredi nuk pritet të ketë ndryshime të rëndësishme”, vijon raporti.

Ndryshimet në kërkesën për kredi nga ndërmarrjet dhe faktorët që kontribuuan | Burimi: BQK
Mbështetja e bizneseve në kreditim nga Fondi Kosovar për Garanci Kreditore (FKGK) thuhet se ka pasur rol kryesor në lehtësimin e standardeve kreditore.

“Faktori që deri në një masë ndikoi pozitivisht standardet kreditore, duke i ofruar siguri sektorit
bankar, ishte mbështetja nga FKGK me indeks pozitiv 0.21. Pra, mbështetja nga FKGK-së dhe rreziku i ulët i perceptuar në tregun e patundshmërive ndikuan pozitivisht kushtet dhe rregullat e aplikuara. Përderisa, mbështetja nga FKGK, toleranca më e lartë ndaj rrezikut dhe presioni i konkurrencës në mes të bankave ndikoi pozitivisht pritjet e bankave mbi kushtet dhe rregullat gjatë tremujorit të ardhshëm”, tregon anketa.

Në fund, bankat kanë raportuar se pritet të ketë rritje të kredive jo-performuese për bizneset dhe ekonomive familjare.

“Katër banka, ku dy prej tyre me rëndësi sistemike, presin rritje të kredive jo-performuese të ndërmarrjeve, kundrejt tre bankave, gjithashtu dy prej tyre me rëndësi sistemike, të cilat presin të njëjtën dinamikë për kreditë jo-performuese të ekonomive familjare”, përfundon BQK.